Νευροπαθητικός πόνος και ρεφλεξολογία

Μη Επεμβατικές και Μη Φαρμακολογικές Μέθοδοι Ανακούφισης του Νευροπαθητικού Πόνου – Συστηματική Ανασκόπηση
Β. Σούλια, Μ. Γιαννακοπούλου

Εισαγωγή: Η δυσκολία ανακούφισης του νευροπαθητικού πόνου εγείρει την ανάγκη εύρεσης και εφαρμογής μεθόδων που δρουν αναλγητικά με μη επεμβατικό και μη φαρμακολογικό τρόπο και οι οποίες συμπληρώνουν ή αντικαθιστούν τις ήδη υπάρχουσες.

Σκοπός: Η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας των μη επεμβατικών και μη φαρμακολογικών μεθόδων ανακούφισης των ασθενών με νευροπαθητικό πόνο και η διατύπωση προτάσεων για τις καταλληλότερες από αυτές. 

Υλικό-Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας στις ηλεκτρονικές βάσεις Medline, Embase και Cinahl, στο Σύνδεσμο Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (HEAL-Link) και στη μηχανή αναζήτησης Google Scholar, για το χρονικό διάστημα 1985−2008, με τις ακόλουθες λέξεις-κλειδιά: “neuropathic pain”, “alternative therapies”, “management”, “non pharmacological”, “non invasive”, “rehabilitation”.

Κριτήρια ένταξης των άρθρων ήταν η αγγλική γλώσσα, ο ερευνητικός σχεδιασμός τους και η θεματολογική εστίαση στο νευροπαθητικό πόνο.
Τελικά, το δείγμα αποτέλεσαν 33 πρωτογενείς ερευνητικές μελέτες, από τις οποίες το 27,27% αφορούσε σε ασθενείς με επώδυνη διαβητική νευροπάθεια.

Αποτελέσματα: Η ανάλυση των δεδομένων έδειξε ότι οι θεραπείες με τη χρήση καθρέπτη και την εικονική βάδιση, καθώς και οι παραδοσιακές/ενεργειακές θεραπείες (μαλάξεις [massage] με πάγο, θεραπευτικό άγγιγμα, ρεφλεξολογία, βελονισμό) συμβάλλουν στην αναλγησία από το νευροπαθητικό πόνο και μερικές από αυτές με μεγάλη και σταθερή μείωση.

Αναφορικά με τις θεραπείες που χρησιμοποιούν το φως (μονοχρωματική υπέρυθρη ακτινοβολία) και την ακτινοβολία (laser), καθώς και αυτές που χρησιμοποιούν την ηλεκτρομαγνητική ενέργεια (θεραπεία με μαγνητικό πεδίο, ηλεκτρομαγνητικός νευροερεθισμός, διαδερμικός νευροερεθισμός, ηλεκτροβελονισμός, ηλεκτροθεραπεία, διακρανιακή μαγνητική διέγερση, ερεθισμός με δόνηση), φαίνεται ότι επίσης συμβάλλουν στην ανακούφιση του νευροπαθητικού πόνου.

Ταυτόχρονα, οι αυτοθεραπευτικές μέθοδοι (εικονοποίηση, γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, εκπαίδευση στη διακριτική αισθητικότητα, βιοανάδραση, εφαρμογή OpSite ταινιών), καθώς και η αλλαγή του τρόπου ζωής οδηγούν επίσης σε μείωση του νευροπαθητικού πόνου.

Συμπεράσματα: Οι μη επεμβατικές και μη φαρμακολογικές μέθοδοι ανακούφισης μπορούν να εφαρμοστούν αποτελεσματικά ως συμπληρωματικές ή και ανεξάρτητες νοσηλευτικές παρεμβάσεις στη διαχείριση του νευροπαθητικού πόνου.

Σχετικά με τη Ρεφλεξολογία, τα στοιχεία που προκύπτουν από την έρευνα είναι:

Ρεφλεξολογία
Οι αρχές της ρεφλεξολογίας υποστηρίζουν ότι σωματικές δομές αντανακλώνται στις παλάμες των χεριών και στα πέλματα των ποδιών, στα οποία η εφαρμογή πίεσης βοηθά στην ομοιόσταση. Το πρωτόκολλο έρευνας που διεξήχθη, περιελάμβανε την εφαρμογή της ρεφλεξολογίας και την εκπαίδευση στην τεχνική για αυτοθεραπεία στο σπίτι, σε ασθενείς με μονομερή ακρωτηριασμό των κάτω άκρων και με PLP (πόνο μέλους φάντασμα). Αρχικά, ο πόνος μέλους φάντασμα καταγράφηκε ως ισχυρός, μέτριος και ήπιος σε ποσοστό 70%, 20% και 10%, αντίστοιχα και μειώθηκε κατά τη 12μηνη περίοδο παρακολούθησης σε ποσοστό 22%, 22% και 56%, αντίστοιχα. Όσον αφορά στη διάρκεια του πόνου με βάση την αριθμητική κλίμακα 0−3, από 2,6 που ήταν στην αρχή μειώθηκε στο 1,2.

Όσον αφορά τη σταθερότητα του αναλγητικού αποτελέσματος:
Μακροχρόνια αποτελέσματα παρατηρούνται στη ρεφλεξολογία (12 μήνες), στον ηλεκτρομαγνητικό νευροερεθισμό με ρυθμιζόμενη συχνότητα (4 μήνες), στην εκπαίδευση στη διακριτική αισθητικότητα (3 μήνες) και, τέλος, στην TENS (1 μήνας).
Οι θεραπείες με τη μικρότερη διάρκεια αναλγησίας είναι η εικονική βάδιση (34,9 min), η ηλεκτροθεραπεία, η δόνηση (3−6 ώρες), το θεραπευτικό άγγιγμα και η διακρανιακή μαγνητική διέγερση (μία εβδομάδα).

Όσον αφορά τα στατιστικώς σημαντικά αποτελέσματα:
Η θεραπεία με τον καθρέπτη (p<0,05), τη ρεφλεξολογία (p<0,02), το βελονισμό, τη φωτοθεραπεία (p<0,0001), τους μόνιμους μαγνήτες (p=0,0002), το FREMS (p<0,01), το TENS (p<0,006), το ωτικό TENS (p<0,01), τη διακρανιακή μαγνητική διέγερση (p=0,03), τη scrambler therapy (p<0,001), την εκπαίδευση στη διακριτική αισθητικότητα (p=0,008), το PENS (p<0,05), την εφαρμογή της OpSite ταινίας (p<0,001), την ηλεκτροθεραπεία (p<0,01) και την ηλεκτρομυογραφική βιοανάδραση (p<0,001).

Λέξεις-κλειδιά: Αποκατάσταση, Διαχείριση πόνου, Εναλλακτικές θεραπείες, Μη επεμβατική, Μη φαρμακολογική, Νευροπαθητικός πόνος

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ, 50(2), 147-162, 2011 – Συστηματική ανασκόπηση

Συνημμένο αρχείο: Μη Επεμβατικές και Μη Φαρμακολογικές Μέθοδοι Ανακούφισης του Νευροπαθητικού Πόνου